کمیسیون نظارت بر انتخابات و احزاب
در پاکستان سیاست فردی بی‌معناست و تمام فعّالیتهای سیاسی باید از طریق حزب صورت بگیرد، این احزاب هستند که جریانها را شکل میدهند، نخست‌وزیر را تعیین میکنند، به رئیس جمهور رأی میدهند و نمایندگان خود را به مردم شهرهای مختلف معرفی میکنند تا کرسی‌های پارلمان را به دست آورند. بدیهی است با قدرتی که در احزاب تجلّی پیدا میکند گروههای فکری، نظری و سیاسی مختلف تلاش خواهند کرد تا حزب تشکیل داده و به آن قدرت دهند تا مسند حکومت را در پاکستان از آن خود کنند.
همین موضوع باعث شده تا کمیسیون نظارت بر انتخابات پاکستان انسجام پیدا کرده و نقش مدیریّت احزاب و کنترل آنها را نیز به دست بگیرد. این کمیسیون از سال 1956 (هم زمان با تصویب نخستین قانون اساسی پاکستان) فعّالیت خود را آغاز کرده است و تا کنون نیز به عنوان یک نهاد مستقل از دولت و دستگاه قضایی به ایفای نقش خود میپردازد. برای یافتن درک بهتری از مسئولیّتهای این کمیسیون در قالب جملات کوتاه، به تیترهای خبری ذیل نگاه کنید:
کمیسیون انتخاباتی پاکستان به «بلاول بوتو زرداری» رئیس حزب مردم 2 هفته فرصت داد نسبت به ابهامات … موجود در اموال خود توضیح دهد.
کمیسیون نظارت بر انتخابات پاکستان اتهام کمک‌های خارجی به دو حزب نواز و مردم را بررسی میکند.
کمیسیون نظارت بر انتخابات پاکستان میزان دارایی تمام احزاب سیاسی کشور را منتشر کرد.
کمیسیون نظارت بر انتخابات پاکستان پروانه فعّالیت 352 حزب را که نتوانستند در زمان مقرّر مدرک عضویت 2 هزار عضو خود را ارائه کنند، باطل کرد.
در پی ردّ صلاحیّت نوازشریف از سوی دادگاه عالی پاکستان، کمیسیون نظارت بر انتخابات این کشور خواهان معرفی فوری رئیس جدید حزب توسّط هیات رئیسه حزب نواز شد.
با نگاهی به تیترهای فوق میتوان فهمید که وظیفه‌ی اصلی کمیسیون نظارت بر انتخابات پاکستان چیست: نظارت بر تمام فعّالیتهای سیاسی و مالی افراد و احزاب پاکستانی.
حضور فعّال این کمیسیون و عدم وابستگی آن به احزاب و گروه‌ها در هجدهمین، نوزدهمین و بیست و دوّمین بازنگری قانون اساسی پاکستان ضمانت بیشتری یافت و علاوه بر رئیس جمهور و نخست‌وزیر پاکستان، رهبر اپوزیسیون]نماینده احزاب مخالف دولت[ در پارلمان پاکستان نیز نقشی جدّی در تعیین اعضای کمیسیون نظارت بر انتخابات پاکستان پیدا کرد.
این کمیسیون یک رئیس و چهار عضو اصلی دارد که باید شرایط خاصّی داشته باشند از جمله اینکه «یا قاضی بازنشسته‌ی دادگاه باشد، یا کارمند بازنشسته و رتبه بالای دولتی و یا دارای سطح بالای علمی با 20سال سابقه تدریس. همچنین فرد نباید بیش از 68 سال سن داشته باشد.» علاوه بر این کمیسیون در تمام ایالتها دارای نمایندگیهای ویژه‌ای است که وظایف مهمّی بر عهده دارند.
کمیسیون نظارت بر انتخابات وظیفه بررّسی صلاحیّت نمایندگان پیش از انتخابات و تائید آنها، صدور اعتبار نامه برای اعضای پارلمان و سنا، برگزاری انتخابات با همکاری دولت موقّت و صدور و ابطال مجوّز فعّالیت احزاب سیاسی را به عهده دارد. یکی از مهم‌ترین تخلّفاتی که باعث حذف نام فرد از دنیای سیاسی در پاکستان میشود این است که او حین ثبت نام برای انتخابات، به سؤالات کمیسیون نظارت بر انتخابات پاکستان پاسخ غلط داده باشد یا بخشی از اموال خود را پنهان کرده باشد. تیتر خبری ذیل نمونه‌ای برای اثبات این ادعا است:
حزب حاکم پاکستان با شکایت از «آصف علی زرداری» رئیس جمهور سابق این کشور به کمیسیون نظارت بر انتخابات، مدّعی شد وی مالکیّت یک آپارتمان در آمریکا را اعلام نکرده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر و جامع تر می توانید کتاب پاک ستان و حکایت ملک خداداد را مطالعه کنید.