مصاحبه
سایت منتشر کننده خبر: فرهنگ اسلامی
لینک یادداشت در سایت اصلی: www.B2n.ir/j31579
کشورهای همسایه مانند پاکستان علی رغم اینکه با ایران مرز مشترک دارند در نگاه مردم چندان شناخته شده نیستند و فعالیت برای شناساندن آنها همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است.
«محمد رضا کمیلی» نویسنده جوان کتاب حکایت ملک خداداد را سایت های خبری و خبرگزاری ها به عنوان کارشناس حوزه پاکستان و شبه قاره می شناسند ولی بررسی کارنامه فعالیت های او نشان می دهد که پیش از ورود به مسائل شبه قاره مدت ها در عرصه فرهنگی و قرآنی داخلی فعالیت داشته و عنوان ایده پرداز برتر قرآنی کشور را نیز از آن خود کرده است. در این بخش قصد داریم گفتگویی با وی داشته باشیم.
فرهنگ اسلامی: با سپاس از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید از سوابق فرهنگی و فعالیت های گذشته خود بگوئید تا مخاطبین نیز با شما بیشتر آشنا شوند.
کمیلی: بنده کار فرهنگی را از مساجد شروع کردم و همیشه خود را یک بچه مسجدی می دانم که طبق ضرورت زمان تلاش می کند تا وظیفه خود را هر چند کوچک به انجام برساند. آغاز فعالیت های ما در مساجد مختلف شهر مقدس قم بود و به لطف خداوند متعال فعالیت های مساجد مسیر روشنی برای شکوفایی استعدادهای نوجوانان فراهم ساخته که این توفیق شامل حال بنده نیز شد. پس از چندین دوره مدیریت طرح های دانش آموزی در سطح منطقه حدود یک سال به عنوان کارشناس فرهنگی دبیرخانه مساجد قم فعالیت داشتم. و پس از آن نیز در برگزاری نمایشگاه های فرهنگی، مسابقات فرهنگی و قرآنی از جمله مسابقات اوقاف و… تلاش کردم وظیفه خود را انجام دهم.
مدیریت واحد مسابقات حرم مطهر حضرت معصومه«س»، کارشناسی فرهنگی رایزنی فرهنگی ایران در اسلام آباد، برگزاری نمایشگاه های حرم بین المللی حرم مطهر حسینی و… از جمله مسئولیت هایی بود که در سال های بعد تجربه کردم و سپس با توجه به ضرورت موجود و راهنمایی که توسط یکی از دوستان صورت گرفت فعالیت در حوزه پاکستان و معرفی ظرفیت های این کشور را شروع کردم. استدلال دوست بنده هم جالب بود او می گفت برای فعالیت در برنامه های فرهنگی و قرآنی افراد زیادی هستند ولی در حوزه بین الملل سربازان فرهنگی کم هستند به این ترتیب فصل جدیدی از فعالیت های بنده شروع شد.
سردبیری بخش شبه قاره خبرگزاری تسنیم، مدیریت اولین و بزرگترین مجموعه مردمی فعال در حوزه روابط ایران و پاکستان، سردبیری نشریه شمس الشموس حرم مطهر رضوی و… ازجمله فعالیت هایی بوده که طی این مدت مشغول آن بوده ام.
فرهنگ اسلامی: اشاره خوبی به فعالیت این مجموعه مردم نهاد داشته اید که نام آن را هم «پاکستان: ایرانی ترین همسایه» نهاده اید. درمورد این مجموعه و فعالیت های آن توضیح دهید.
کمیلی: درابتدا باید توضیح دهم که چرا نام این مجموعه «پاکستان: ایرانی ترین همسایه» قرار داده شد. ما دنبال نامی می گشتیم که پاکستان را در کنار ایران قرار دهد و با استفاده از چند واژه دیدگاه ما را نیز بیان کند این شد که نام پاکستان ایرانی ترین همسایه را انتخاب کردیم. بعدها دوستانی انتقاد داشتند که چرا این نام را انتخاب کردید و آیا اصلا می توان پاکستان را ایرانی ترین همسایه نامید که خب پاسخ های مستندی آماده کردیم که در اکثر موارد مورد قبول مخاطبین قرار می گرفت مثلا اینکه طبق نظرسنجی واشنگتن پست مردم پاکستان بیشترین علاقه را به انقلاب اسلامی ایران دارند.
فعالیت های این مجموعه ابتدا در تلگرام شروع شد و به سرعت ۸ هزار مخاطب جدی اعم از اساتید دانشگاه، فعالان عرصه بین الملل، طلاب دانشجویان و… جذب آن شدند. متاسفانه این کانال پس از حدود ۲ سال فعالیت از دسترس خارج شد. ولی فعالیت های ما پس از وقفه ای چند ماهه در اینستاگرام آغاز شد. اینک به لطف خدا ۲۱ هزار مخاطب داریم. وب سایت خبری پیک شرقی نیز روزانه آخرین اخبار شبه قاره را به زبان فارسی پوشش می دهد. ما در ایتا و تلگرام نیز کانال های تخصصی تحلیلی در مورد پاکستان داریم و همین فعالیت دائمی برکات زیادی داشته از جمله اینکه شاهد فعالیت ۶ مجموعه دیگر در فضای مجازی هستیم که از برنامه های ما الگو گرفته اند.
البته فعالیت های مجموعه صرفا مجازی نبوده و ده ها برنامه میدانی نیز اجرا کرده ایم که استقبال خوبی را نیز به همراه داشته است.
فرهنگ اسلامی: کمی مفصل تر درباره کتاب ملک خداداد بفرمایید.
کمیلی: تالیف کتاب حکایت ملک خداداد به عنوان اولین اثر تمام رنگی جهت معرفی پاکستان به زبان فارسی خود حاصل دغدغه ایست که از نبود کتابی کامل برای تبدیل شدن به مرجع معرفی پاکستان ایجاد شد.
حدود ۳ سال قبل جرقه تالیف این کتاب به ذهن بنده خطور کرد و در همان گام اول متوجه مشکلات مختلف ازجمله نبود منابع شدم. برای تهیه منابع از دوستان فراوانی کمک گرفتم و حتی به پاکستان هم سفر داشتم سپس تالیف کتاب را وارد مرحله بعدی کرده و نگارش آن را طی مدت حدود یک سال به اتمام رساندم. قدم بعد انتخاب تصاویر زیبا و مناسب متن بود که حدود ۵ ماه طول کشید و در نهایت صفحه آرایی و طراحی کتاب هم حدود یک سال تمام زمان برد.
حاصل این تلاش ۳ ساله برای خود من بسیار قابل قبول بود زیرا حداقل از لحاظ ظاهری و گرافیکی یک اثر فاخر و ارزنده قدم به میدان گذاشته که مورد تحسین مخاطبان قرار می گیرد. البته مشخص است که متن و محتوای کتاب می تواند با نقد سازنده مخاطبین عزیز بهتر بشود.
عزیزانی چون دکتر حداد عادل، آقای «ذوالفقار عباس بخاری» معاون ویژه نخست وزیر پاکستان، «چوهدری عبدالغفور خان» رئیس سابق سازمان گردشگری پاکستان، آقای «دکتر علی بیات» استاد دانشگاه تهران و… نسبت به کتاب نظر لطف داشته و در مورد آن قلم زده اند که برای من باعث افتخار است.
فرهنگ اسلامی: در سفر عمران خان نخست وزیر پاکستان به ایران شما مترجم ایشان بودید. از لحظات حضور همراه با بالاترین مقام سیاسی کشور پاکستان بگوئید.
کمیلی: بله درست است یک روز قبل از سفر عمران خان به ایران با بنده تماس گرفته شد و از من برای حضور در کنار ایشان به عنوان مترجم دعوت شد. این همراهی را می توانم به عنوان یک تجربه جالب و جدید عنوان کنم که بعدها متوجه شدم تاثیرات بسیاری داشته است. در همراهی نسبتا کوتاهی که با ایشان داشتم تلاش کردم رسالت خود را به عنوان یک جوان انقلابی انجام دهم و در گفتگوی نسبتا کوتاهی که در جوار ضریح مطهر امام هشتم میان ما صورت گرفت (البته گفتگوی خارج از چارچوب رسمی مسئولین دو کشور) به سرعت راجع علت محبوبیت ایشان در ایران و سخنرانی که در مورد امام خمینی و ساده زیستی ایشان داشتند سخن گفتم.
حرفهای من برای نخست وزیر پاکستان جالب بود و با اشتیاق از جزئیات سخنرانی خود سوال می کرد و جویای نظر و نگاه مردم ایران راجع به این سخنرانی بود. البته بعد از سفر تفصیلا این گفتگو را در یک کانال منتشر کردم و با تعجب دیدم فردای آن روز بسیاری از سایت های خبری این گفتگو را منتشر کرده اند.
فرهنگ اسلامی: فعالیت‌های شما در رایزنی فرهنگی اسلام آباد به چه صورت بوده است؟
کمیلی: در مدت نسبتا کوتاهی که در رایزنی فرهنگی ایران در اسلام آباد حضور داشتم نیز تلاش کردم برای معرفی ایران در پاکستان اقدام کنم. با چهره های نخبه فرهنگی ارتباط برقرار کنم و در حد توان سخت افزار و نرم افزاری که مجموعه رایزنی در آن به ارباب رجوع خدمت رسانی می کرد را به روز کنم. این مدت کوتاه برکات زیادی داشت از جمله اینکه ارتباط خوب و پایداری با برخی از اساتید دانشگاه مانند آقای دکتر قزلباش برقرار کردیم که تا کنون نیز حفظ شده است. در مورد فعالیت های فرهنگی خارج از کشور سخن فراوان است و باید درجای خود به آن پرداخت.
فرهنگ اسلامی: شما مستندی را به نام فرزند اقبال کارگردانی کرده اید در مورد این مستند بیشتر توضیح دهید:
کمیلی: به طور کلی تلاش من این است که از هر فرصتی و از هر ظرفیتی برای پیش بردن اهدافم استفاده کنم و در حال حاضر برای معرفی پاکستان به زبان فارسی و به مردم ایران در حال استفاده از ظرفیت های مختلف هستم. مستند سازی روش بسیار خوب وموثری برای بیان سخنان و تفهیم آن است. از آنجا که به عنوان یک فعال رسانه ای ارتباط دوستانه ای با برخی از بزرگان مستند کشور مانند آقای محسن اسلامزاده دارم تصمیم گرفتم که در حد وسع و توان مستند سازی را نیز دنبال کنم.
مستند فرزند اقبال روایت پرتره زندگی «احمد حسینی شهریار» شاعر خوب پاکستانی است که با تحمل سختی های فراوان توانسته استعداد شعری خود را ظهور برساند. این مستند داستان زیبایی دارد و در آخرین مراحل ساخت قرار دارد. امیدوارم تا چند ماه آینده مستند تکمیل شده و مورد توجه مخاطبان قرار بگیرد. مهم ترین حرف این مستند نگاه روشنی است که قصد دارد به مخاطبین در مورد پاکستان و ظرفیت های فرهنگی آن هدیه دهد.
فرهنگ اسلامی: چرا مردم دو کشور ایران و پاکستان در باره کشور همدیگر آن طور که باید و شاید آگاهی ندارند؟
کمیلی: سخن شما کاملا درست است متاسفانه رسانه های دو کشور نقش مثبتی در آگاه ساختن ذهن مخاطبان خود نسبت به دیگری نداشته اند و روایت سیاهی که توسط آنها صورت گرفته باعث شده تا برای مثال اگر از مردم ایران راجع به پاکستان سوال شود بی درنگ حوادث تروریستی و صحنه تاریک فقر در ذهن آنها نقش ببندد.
اگرچه ما در تلاش هستیم تا ذهنیت مخاطبان را نسبت به پاکستان تغییر دهیم ولی نمی توان توقع داشت ظرفت مدتی کوتاه سیاه نمایی چند دهه ای رسانه ها در ذهن مخاطبان پاکسازی شود.
فرهنگ اسلامی: به نظر شما دلیل افول و انحطاط مسلمانان جهان چیست؟
کمیلی: اگر بخواهم اجمالا به این سوال مهم پاسخ دهم می گویم عدم وحدت مهم ترین مشکل حال حاضر مسلمانان است. کشورهای اسلامی خود مهد ظرفیت و استعداد هستند ولی متاسفانه کشورهای غربی برای بسیاری ازکشورهای اسلامی تصمیم می گیرند.
نتیجه این می شود که ثروت های کشورهای مسلمان توسط آنها غارت می شود و مردم کشورهای اسلامی معمولا جزو فقیرترین و ضعیف ترین مردم جهان به حساب می آیند. کشورهای مسلمان باید اختلافات را کنار گذاشته و به فکر وحدت باشند.
فرهنگ اسلامی: برای اقتصاد بهترِ مسلمانان چه اقداماتی لازمند؟
کمیلی: در این مورد نیز تشکیل ائتلاف های منطقه ای موثر مهم ترین ضرورت است . چرا چند کشور اروپایی که خدا باوری در آن وجود ندارد می توانند اتحادیه تشکیل دهند، پول واحد داشته باشند، ویزا را حذف کنند و… ولی کشورهای اسلامی نمی توانند این کار را انجام دهند.
به روابط ایران و پاکستان نگاه کنید! آیا حد تعاملات اقتصادی میان دو کشور بزرگ اسلامی با حدود ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت این است که نهایتا در طول یک سال یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار تراکنش مالی مشترک داشته باشند؟ قطعا این طور نیست و باید از ظرفیت همسایگی و اعتقادات مشترک بیش از اینها استفاده شود.
فرهنگ اسلامی: استقبال از انقلاب اسلامی ایران در پاکستان به چه صورت بوده است؟
کمیلی: سوال بسیار مهمی است که البته پاسخ آن نیز بسیار طولانی است ولی به شکل مختصر می گویم. انقلاب اسلامی ایران اگر خانه دومی داشته باشد آنجا پاکستان است. کشوری که پیش از تمام جهان انقلاب اسلامی ایران را به رسمیت شناخت و در حالی که تنها چند روز از انقلاب گذشته بود وزیر خارجه پاکستان به ایران سفر کرد تا پیروزی انقلاب را به امام خمینی «ره» تبریک بگوید.
در زمان جنگ نیز علی رغم حکومت فردی مانند ضیاءالحق در پاکستان، مردم این کشور به رزمندگان اسلام کمک می کردند و خود را دردآشنای مردم ایران می دانستند.
در رابطه با نظرسنجی واشنگتن پست نیز مطالبی بیان شد ونکته جالب این است که دفتر حافظ منافع ملی ایران در خاک آمریکا سفارت پاکستان است. ما اشتراکات بسیاری داریم که باید آنها را قدر بدانیم و اجازه ندهیم دشمنان برای ما تصمیم گیری کنند.