نویسنده: محمد رضا کمیلی
سایت منتشر کننده خبر: خبرگزاری ایسنا
لینک یادداشت در سایت اصلی: www.isna.ir/xdHMzn
به گزارش ایسنا، محمد رضا کمیلی، کارشناس مسائل شبه قاره با ارسال یادداشتی نوشت: امضا یک تفاهم‌نامه امنیتی میان هند و پاکستان که به آتش بس در طول خط کنترل میان دو کشور LOC تاکید دارد باعث شده تا برخی تصور کنند مساله کشمیر نیز به همین روش یا تحت تاثیر این تفاهم حل خواهد شد.
هند و پاکستان که در طول تاریخ ۷۴ ساله شکل گیری خود ۳ جنگ بزرگ و تبادل آتش روزانه در مرزهای خود را تجربه کرده‌اند، مدتی است شاهد افزایش تنش‌های مرزی هستند.
این تنش‌های مرزی باعث به خطر افتادن جان شهروندان هر دو کشور شده بود و به طور مثال پاکستان تعداد آتش گشایی هند از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۱ را بالغ بر ۱۳ هزار و ۶۰۰ بار عنوان کرده بود.
در مقابل هند نیز مدعی است که پاکستان به تفاهم‌نامه‌های گذشته احترام نگذاشته و به سوی مرزهای هند آتش گشایی می‌کند.
این مساله که ده‌ها بار احضار کارداران سفارت‌های دو کشور را در پی داشت علت اصلی امضا تفاهم نامه امنیت میان مسئولین هندی و پاکستانی بود که در آن به لزوم احترام گذاشتن به معاهده سال ۲۰۰۳ و آتش بس میان دو کشور تاکید شده است.
از سوی دیگر امضا این تفاهم‌نامه امیدها را برای شروع مجدد تجارت میان دو کشور و باز شدن مرزی که کرونا بهانه‌ای برای مسدود شدن آن بود، افزایش داده است. حتی مسئولین دو کشور از فضای ایجاد شده استفاده کرده و تعهد داده‌اند که علیه هم بیانیه رسمی صادر نکنند. هند در این زمینه به صراحت از عمران خان خواسته که در سخنرانی‌های خود «نارندرا مودی» نخست وزیر هند را به هیتلر تشبیه نکند.
ولی اگر تمام اتفاقات مثبت فوق را کنار بگذاریم باید به صراحت بگوئیم که این تفاهم‌نامه و تفاهم‌نامه‌های مشابه هیچ دردی از مسلمانان کشمیری دوا نخواهد کرد. هند از ۵ اوت سال ۲۰۱۹ خودمختاری کشمیر را لغو کرده تا آن را به صورت رسمی بخشی از خاک خود قلمداد کند.
البته سازمان ملل رای هند را نپذیرفته و به معاهدات گذشته متعهد است و از مسئولین هندی و پاکستانی می‌خواهد با برگزاری یک همه پرسی آزادانه، آینده کشمیر را به دست ساکنان آن بسپارند.
نباید تصور کرد که تفاهم‌نامه امنیتی اخیر می‌تواند مساله تاریخی کشمیر را حل کند زیرا هنوز هم هند، کشمیر را یک مساله داخلی می‌داند و پاکستان نیز هرگز حاضر نیست لغو خودمختاری این منطقه و حل یک طرفه مساله به روش دهلی‌نو را بپذیرد.
نظامیان هندی تلاش دارند مساله کشمیر را با حضور خود حل کرده و مردم این منطقه را وادار به تمکین کنند؛ اتفاقی که در طول ۷۴ سال اخیر هرگز رنگ موفقیت را برای دهلی نو به همراه نداشته است. بنابراین و با موجود ریشه قوی مساله نمی‌توان چندان به معاهده امنیتی امضا شده امیدوار بود.
در حقیقت ناامنی‌های مرزی دائمی هر دو کشور را آشفته کرده است و اسلام آباد و دهلی نو قصد دارند بدون اینکه ریشه ماجرا حل شود صورت ماجرا را حل کنند یا حداقل آن را مدتی کم رنگ کنند.
این در حالی است که معضل کشمیر طی سال‌های اخیر بیشتر دیده شده و گروه‌های متعددی از سازمان ملل و حتی پارلمان اروپا گزارش‌های مفصلی راجع به کشمیر و نقض آشکار حقوق بشر در این منطقه منتشر کرده‌اند.
موضوع دیگر این است که تلاش‌های هند و پاکستان برای یارگیری در منطقه جنوب آسیا همچنان ادامه دارد و سفر اخیر عمران خان به سریلانکا و حتی لغو شدن سخنرانی او در پارلمان این کشور تحت فشار هند همه موید این موضوع است.
علاوه بر مساله کشمیر نکته مهم دیگری که باعث افزایش التهاب‌ها در شبه قاره شده این است که پاکستان به شدت سمت چین گرایش داشته است و به همین میزان هم هند به آمریکا تکیه کرده است. تقابل سیاسی و اقتصادی آمریکا و چین مشکلات موجود میان هند و پاکستان را افزایش داده و پیچیدگی مساله را برای هر دو کشور بیشتر کرده است، به گونه‌ای که نمی‌توان حداقل در کوتاه مدت امیدی به حل کامل تمام مسائل منطقه جنوب آسیا داشت.