داتا گنج بخش
پادشاه سرزمین گنج های نایاب
یکی از نقاط مشهور لاهور که اتوبوس گردشگری هم در مسیر خود از آن می گذرد آرامگاه داتا گنج بخش است. درکتاب حکایت ملک خداداد این آرامگاه و شخصیت صوفی مدفون در آن چنین توصیف شده است:
مریدان بسیاری با دست خالی به آرامگاه پیر گنج بخشی می‌آیند که مرامش بخشش است و مزارش ملجا عاشقان سیر وسلوک به سوی حق تعالی، جالب این که صاحب این مزار ایرانی تبار است ولی کانون توجهات مردمی است که روزگاری اجدادشان را با کهربای سخنانش به سوی اسلام رهنمون شده است.
«علی جلایی هجویری» از عرفای به نام سده 5 هجری قمری است که اصالتی خراسانی دارد اگرچه سال دقیق ورودش به لاهور مشخص نیست ولی آن زمان که سلاطین غزنوی شبه‌قاره را میدان جنگ کرده و مورد تاخت و تاز قرار داده بودند هجویری جزو شعرا و عرفایی بود که نهال دوستی و محبت در دل مردم این سامان کاشت.هجویری مردم لاهور را با دین مبین اسلام آشنا ساخت و به آنان قرآن آموخت، در این سرزمین مدرسه بنا کرد و شاگردان بسیاری تربیت کرد تا جایی که نوشته‌اند هندوها نیز به شاگردی او در آمدند، در زبان اردو به او « داتا گنج بخش» می‌گویند که به معنای درویشی است که گنج می‌بخشد.
آرامگاه او همان مدرسه و مسجدی است که بنا کرده و نکته عجیب این است که زمین با برکت این مسجد و مدرسه هنوز هم محل ذکر و تسبیح ذات حق تعالی است.داتا در کنار مدرسه‌اش چاهی حفر کرد که مریدانش آن را چاه فیض نامیده‌اند، از آب این چاه هنوز هم مردم می‌نوشند و معتقدند که شفای بیماران‌شان در آن است.
شیرنوشی دربار داتا؛ نقل است که شخصی برای در امان ماندن احشامش شیر آن را برای داتا گنج بخش می‌آورده و به دلیل همین نذر سالانه، تمام احشامش از آفات در امان بودند، این رسم هنوز هم ادامه دارد و مردم پاکستان هر سال شیر احشامشان را به آرامگاه داتا گنج بخش آورده و بین مردم توزیع می‌کنند تا دام‌شان سالم بماند.
سفره اطعام دربار داتا؛ یکی از عجایب و فیوضات آرامگاه هجویری این است که روزانه بین 10 تا 50 هزار نفر بر سر سفره طعامی می‌نشینند که در آرامگاه او پهن می‌شود. سال‌ها است این رسم ادامه دارد و فقرا و مساکین از دور و نزدیک خود را به آرامگاه داتا می‌رسانند تا از این سفره بهره بگیرند.
دروازه بهشت؛ آرامگاه هجویری 6 در ورودی دارد ولی نام یکی از آن‌ها «جنتی دروازه» یا دروازه بهشت است و سالانه تنها چند روز به روی مردم گشوده می‌شود، این دروازه زیبای طلایی در زمان ذوالفقار علی بوتو توسط هنرمندان چیره دست اصفهانی ساخته شده و نمونه بی‌نظیری از هنر اسلامی به حساب می‌آید.
کشف المحجوب ماندگارترین اثر پیر گنج بخش است که در بیان طریقت تصوف و شرح احوال اشخاص و مقامات آنان به رشته تحریر در آمده است.دربار داتا گنج بخش احترام فراوانی نزد مردم دارد و بسیاری از ارادت‌مندان وی هنوز هم برای حل مشکلات‌شان به دربار او پناه می‌برند و به راز و نیاز با خدای متعال مشغول می‌شوند.
با مطالعه کتاب حکایت ملک خداداد می تواند اطلاعات بیشتری به دست آورید.