مسجد شاه جهان Shah Jahan Mosque
جلوه نمایی گنبد ها
هر یک از ما مساجدی را مشاهده کرده ایم که در تار و پود آن می‌توان زبردستی معماران مسلمان و ظرافت طبع هنرمندان ادوار گذشته را به چشم دید، مسجد شاه جهان که از زیباترین یادگاران امپراتوری گورکانی به حساب می‌آید نه تنها به بزرگی، رنگ سفید زیبا و دروازه های فراوانش شهرت دارد بلکه 93 گنبد کوچک و بزرگ مسجد علت اصلی توجه مسافران به آن است.مسجدی چنان چشم نواز و بزرگ که چون نگینی در گوشه شهر می درخشد و هر روز نمازگزاران را به سوی خود فرا می خواند تا تکبیر عشق بگویند. مردم شهر تتّا آن را به نام مسجد جامع می شناسند و دیگران آن را به معماری زیبا و بی همتایش. به راستی از روزگار گورکانیان بناهایی برای عصر ما به یادگار مانده که هریک در هنرنمایی پدیده ای بی مثالند و سهم تَتّا این مسجد زیباست. درکتاب حکایت ملک خداداد راجع به این بنای زیبا آمده است:
این مسجد در سال1644میلادی (عصر حکومت شاه جهان پادشاه گورکانی) بنا نهاده شد و تبدیل به یکی دیگر از آثار ماندگار خالق تاج محلِ هند شد. دلیل انتخاب این شهر برای بنای این مسجد با شکوه این است که در آن زمان تَتّا مرکز ایالت سند بود ولی در قرون بعدی این مرکزیت به شهر حیدر آباد رسید. می گویند شاه جهان محو میهمان نوازی مردم ایالت سند شد از این رو تصمیم گرفت هدیه ای برای آنان به جای بگذارد و این مسجد هدیه ویژه شاه جهان به مردم سند بود. یکی از عجایب مسجد جامع شهر تَتّا این است که می گویند سخنران بدون استفاده از بلندگو می‌تواند صدای خود را به تمام نمازگزاران برساند و معماری شبستان های مسجدی به گونه ای است که صدا در آن پیچیده و همه می‌توانند آن را بشنوند. تحقیقات جدید نشان می دهد اگر قدرت صدا 100 دسیبل باشد در گوشه دیگر مسجد صدا به گوش می رسد.
مسجد شاه جهان نمونه بی‌نظیری از معماری اسلامی است و کتیبه های فارسی موجود در آن به خوبی نفوذ فرهنگ و زبان ایرانی را در عصر گورکانیان هند روایت می کند، پیچیدگی معماری و استفاده از کاشی کاری های بسیار ظریف و آجرکاری سخت اثبات می کند که خزانه پادشاهی پشتیبان مسجد در ساخت و ساز اولیه بوده است.
محققان استفاده از کاشی های آبی رنگ، نقشه مسجد و حتی نحوه چینش آجرها را ایرانی- ترکی می دانند و از آن نتیجه می گیرند که در عصر گورکانیان معماری غالب در شبه‌قاره تحت تاثیر فرهنگ ایرانی بوده است. تحقیقات بیشتر اثبات می کند که حتی طرح و رنگ کاشی ها نیز برگرفته از کاشی های اصفهانی است که به دقت تا سقف مسجد ادامه پیدا کرده است.
سبک اصلی ساخت مسجد را برگرفته از بنای چهارباغ در اصفهان می دانند و برخی دیگر از محققان معتقدند که این طرح الهام گرفته از مسجد همایون در هند است در هر حال مشخص است که یکی از جلوه های بدیع معماری عصر گورکانیان این مسجد است که در فهرست آثار ثبت شده یونسکو نیز قرار دارد.
مسجد پنج دروازه ورودی دارد که بزرگ‌ترین آن به نام دروازه مرکزی شناخته می‌شود، 94 ستون در ساخت مسجد به کار رفته است و 6 گنبد اصلی و بزرگ دارد که از دور جلب توجه می کنند. با این حال یکی از عجایب اصلی مسجد فقدان مناره هاست که در ساخت مساجد کمی نادر است. پیش از ورود به مسجد حوض بزرگی مشاهده می‌شود که طراوت خاصی به ساختمان آن بخشیده است.
بسیاری از نمازگزارانی که قدم به این مسجد گذاشته اند معنویت غروب آن را خارج از وصف می دانند، جایی که آسمان آبی رنگ سند هاله ای از ابرهای سرخ رنگ را در آغوش می گیرد و سینه بی کرانش میزبان ستارگان فروزان آسمان می‌شود.
شما می توانید در کتاب حکایت ملک خداداد بصورت کامل با این منطقه زیبا آشنا شوید.
