مسجد فیصل Faisal Masjid (Mosque)
سراپرده سپید پایتخت
در تمام تصاویر اسلام آباد مسجدی سفید رنگ به چشم می آید که چون سراپرده در گوشه شهر قامت افراشته است. این مسجد زیبا که «مسجد فیصل» نام دارد در کتاب مرجع حکایت ملک خداداد اینگونه معرفی شده است: در سه کیلومتری برجها زیبای سنتورس می توان مسجدی سفید رنگ را جستجو کرد جایی که معماری آن شباهتی به دیگر مساجد ندارد، مسجد فیصل از فاصله دور چون خیمه‌ای عظیم به چشم می‌آید که چهار ستون بلند آن را از اطراف مهار کرده‌اند، تا پوسته روی آن صیقل یافتگی خود را به رخ بکشد و گوشه گوشه آن پل ارتباط شود میان سنتی‌ترین بناهای اسلامی و مدرن‌ترین آن‌ها.
مسجدی عظیم که 300 هزار نمازگزار را در آغوش خود جای می‌دهد و شبستان اصلی آن هر روز میزبان قدوم مسلمانانی است که می‌آیند تا مقابل خالق خویش پیشانی بندگی بر سجده خضوع بسایند. ایده ساخت این مسجد زمانی به ذهن دولت‌مردان پاکستانی رسید که «شاه فیصل-پادشاه مقتول عربستانی-» به این کشور سفر کرده و تصمیم گرفت بنای این مسجد را از خود به یادگار بگذارد. دولت‌مردان پاکستانی مسابقه‌ای را برگزار کردند تا شهیرترین و نام‌آورترین معماران دنیای اسلام طرح‌های خود را ارائه کنند. بزرگ‌ترین طراحان مسلمان مشغول طرح زنی و ایده‌پردازی می‌شوند و ما نیز بر بال خیال خود به اتاق کار طراحی می‌رویم که در ترکیه مشغول فکر به این مسجد بزرگ است. «ودات دالوکای» چون 42 طراح دیگر می‌اندیشد که چگونه بهترین طرح را ارائه کند و فضای سنتی و معنوی مساجد اسلامی را به صورت سمبولیک به انتظارات و ارزش‌های فرهنگی مردم پاکستان گره بزند. او بارها طرح خود را مرور می‌کند و گاه با انداختن گره‌ای در ابروی خود کاغذ مچاله شده‌ای را به سمت سطل زباله پرتاب می‌کند. سرانجام برق چشمانش گواهی می‌دهند که به طرح دل‌خواهش رسیده و مسجدی که در ذهن دارد یک شاهکار واقعی به حساب می‌آید. نتیجه مسابقه که اعلام می‌شود لبخند بر لبان دالوکای جوانه می‌زند و با حضور مهندسان و کارگران پاکستان ساخت یکی از بزرگ‌ترین مساجد جهان زیر نظر او رسما شروع می‌شود. ساخت مسجد فیصل 10 سال تمام طول کشید و بیش از 120 میلیون دلار برای ساخت بنای اصلی مسجد، و تمام ملحقات آن که شامل دانشگاه، کتابخانه، مرکز همایش، موزه و… می‌شود هزینه شد.
دالوکای در مورد این مسجد می‌گوید: «من سعی کردم که جوهره، تناسبات و هندسه کعبه را به روشی کاملاً انتزاعی به کار گیرم. نقطه اوج هر یک از چهار مناره یاد آورچهار گوشه بلند کعبه است و به این طریق با این مناره‌ها فرم نامحسوسی از کعبه، بر مبنای تناسبات آن ایجاد شده‌است. اگر بالای هر مناره را به صورت مورب به انتهای پایانی مناره مقابل آن وصل کنید، یک هرم مربع القاعده در داخل آن معکب نامرئی مشخص می‌شود. تراز پایینی این هرم، بدنه صلب مسجد را تشکیل می‌دهد و آن چهار مناره با نقطه اوج‌شان، معکب فرضی کعبه را کامل می‌کنند».
موقعیت مکانی این مسجد بیانگر میزان اهمیت آن است، چرا که قرارگیری آن در یک موقعیت مسطح و مرتفع باعث شده‌است که بنا، در طول شبانه‌روز به عنوان یک نشانه شهری شاخص از فواصل بسیاردور نیز قابل رؤیت باشد. مسجد فیصل با ساختار معماری مدرن خود، در مقابل منظر تپه‌های مارگله یک کوه کوچک یا یک خیمه و سراپرده سفید رنگ عظیم به نظر می‌رسد که توسط چهار مناره بلند و باریک در چهار گوشه قاب شده‌است.
در فضا سازی داخلی مسجد نیز که با تلاش هنرمندان پاکستانی انجام شده تلاش صورت گرفته تا هر چیزی در اوج باشد، سطح خارجی از سنگ مرمر سفید پوشیده شده و از وجود حوض‌ها و فواره‌ها در و دیوار مسجد حیات پیدا کرده‌اند، فواصل شیشه‌دار ما بین قاب‌های سقف نور طبیعی را به داخل سرسرای شبستان اصلی هدایت می‌کنند و لوسترهای عظیمی با وزن 6 و نیم تن این نور را تکمیل می‌کنند. خطاطی دور مسجد نیز هنرنمایی خطاطان مشهور پاکستان است به تناسب آیاتی از قرآن و روایات نبوی را نقش کرده‌اند.این بنا علی رغم استفاده از یک معماری مذهبی ساختاری ضد زلزله دارد و حتی برای افرادی که قصد اعتکاف دارند نیز اتاق های ویژه ای در نظر گرفته شده است.
برای آشنایی بیشتر با این منطقه و مناطق مجاور آن کتاب حکایت ملک خداداد را بخوانید.
