مصاحبه
سایت منتشر کننده خبر: خبرگزاری آنا
لینک یادداشت در سایت اصلی: https://ana.ir/003OPp
به گزارش خبرنگار حوزه دین و آیین گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، معمولاً وقتی از پاکستان صحبت به میان می‌آید ناخودآگاه به یاد جریان‌های تکفیری و افراطی ضد شیعه همچون سپاه صحابه، لشکر طیبه و … می افتیم. با این حال این منطقه از عالم اسلامی به دلیل بستر‌های عمیق صوفیانه مأمن اندیشه‌های معتدل دینی و جریان‌های وحدت گرایانه نیز محسوب می‌شود.
در همین راستا و در هفته وحدت خبرنگار خبرگزاری آنا با محمدرضا کمیلی محقق و پژوهشگر مسائل پاکستان و ایده‌پرداز برتر قرآنی کشور در باره جریان‌های وحدت‌گرا و مبتنی بر تقریب مذاهب در پاکستان به گفتگو نشسته است.
محبان اهل بیت (ع) در میان اهل تسنن پاکستان
کمیلی در این باره گفت: حدود ۶۰ درصد مردم پاکستان را اهل تسنن بریلوی تشکیل می‌دهند. اعتقادات این جریان دینی نسبت به آموزه‌های تشیع ملایم و همراه با مدارا است. این‌ها محب اهل بیت (ع) هستند؛ به زیارت مشرف می‌شوند و در تمام ایام محرم برای امام حسین (ع) عزاداری می‌کنند و حتی خیلی از این‌ها راهی پیاده روی اربعین می‌شوند و از لحاظ فکری انسان‌های اعتدال‌گرایی هستند.
وی افزود: بزرگترین جریان سیاسی-مذهبی فعال در میان بریلوی‌ها حزب «پاکستان عوامی تحریک» آقای طاهرالقادری و مدارس منهاج القرآن بود. این جریان فعالیت‌های فرهنگی بسیاری دارد. از جمله می‌توان به نتشار کتاب‌های مذهبی، برگزاری دوره‌های مطالعاتی آشنایی با عرفا و برگزاری یکی از بزرگترین مراسم اعتکاف در جهان اسلام اشاره کرد که در دهه آخر ماه مبارک رمضان در مجموعه «منهاج القرآن» شهر لاهور برگزار می‌شود.
این فعال فرهنگی عنوان کرد: زمانی که من در برنامه اعتکاف با سخنرانی آقای طاهرالقادری شرکت می‌کردم پی بردم که نگاه وی بسیار ملایم است به عنوان مثال قادری در اعتراضات سال ۲۰۱۴ م پاکستان بار‌ها روضه حضرت ابا عبدالله (ع) را می‌خواند. یا وقتی پلیس قرار بود به این‌ها حمله کند روضه عاشورا را می‌خواند. این‌ها در حوزه فرهنگی در پاکستان تلاش دارند که مفاهیم قرآنی را توسعه دهند و مدارس منهاج القرآن برپایه مفاهیم قرآنی شکل گرفته و خود آقای طاهرالقادری هم تألیفات بسیاری در این زمینه دارد. ایشان در زمینه اهل بیت (ع) هم تألیفات زیادی دارد. فعالیت اجتماعی این جریان هم شامل کمک به فقرا، ایتام و افراد نیازمند می‌شود و به طور کلی از نظر اجتماعی جریانی پرطرفدار محسوب می‌شود.
کمیلی در توضیح بیشترجریان «منهاج القرآن» نیز گفت: منهاج القرآن اسم یکسری مدارس است که دکتر محمد طاهرالقادری بنیان گذار حزب «پاکستان عوامی تحریک» (PAT) آن را تاسیسس کرده است. این حزب در سال ۱۹۸۹ م فعالیت خودش را شروع کرد. دکتر طاهرالقادری یک سخنران شناخته شده بود و در دهه ۱۹۸۰ م در شبکه ملی کشور پاکستان که با عنوان PTV شناخته می‌شود یک سلسله مباحث تفسیر قرآن داشت. این فعالیت‌های فرهنگی باعث شده بود که علاقمندان به دکتر قادری افزایش یابند.
وی افزود: با توجه به این که خود دکتر قادری یکی از پیروان «احمدرضاخان بریلوی» است به سرعت در پاکستان طرفداران بسیاری پیدا کرد. در سال ۱۹۹۳ م که نواز شریف نخست وزیر پاکستان بود طاهرالقادری یکی از منتقدان دولت تلقی می‌شد، اما سیستم انتقاد‌های طاهرالقادری یک سیستم اعتقادی بود و به صورت دینی و مذهبی به کشورداری نگاه می‌کرد و به دلیل دینداری خود به سیستم حکومتی سکولار اعتراض می‌نمود. به عنوان مثال به ربوی بودن سیستم بانکداری در پاکستان اعتراض داشت و ممانعتی هم از سوی دولت در این زمینه صورت نمی‌گیرد پس از روی کار آمدن طاهرالقادری هم در انتخابات شرکت کرد وتا سال ۲۰۰۴ م در پارلمان دوام آورد در سال ۲۰۱۹ م یه طور کلی از سیاست کناره گیری می‌کند.
این نویسنده و پژوهشگر در خصوص نگاه جریان منهاج القرآن و رهبر فکری آن یعنی دکتر طاهر القادری درباره وحدت شیعه و سنی گفت: نگاه آقای طاهرالقادری به این حوزه نگاهی مثبت است. البته ایشان یک سنی مذهب است و ما نباید در حوزه تعریف از افراد دچار اغراق شویم آقای طاهرالقادری کتب مختلفی در خصوص فضائل اهل بیت (ع) دارند و به همین دلیل مجموعه‌های شیعی به طور کلی ارتباط خوبی با منهاج القرآن و حزب پاکستان عوامی تحریک داشته و دارند. یکی از بزرگترین طرفداران طاهرالقادری در سال ۲۰۱۴ م مجموعه وحدت المسلمین پاکستان بود که «علامه راجا ناصر عباس» سمت دبیرکلی آن را بر عهده داشتند. نمایندگان مجلس وحدت مسلمین در این اعتراضات به صورت جدی و دائمی حضور داشت. به طور کلی ارتباط ایشان با مجموعه‌های شیعی بسیار خوب است و نگاه وی امت محور و وحدت‌گرا است و معتقد است شیعه و سنی نباید به مقدسات یکدیگر توهین کنند. شما می‌بیند که برخی از شیعیان در مجموعه منهاج القرآن و یا حزب پاکستان عوامی تحریک مسئولیت دارند.
آینده یک جریان تقریب‌محور در پاکستان
این کارشناس حوزه پاکستان افزود: ببینید جریانی که شخص محور باشد نمی‌تواند چندان موفق باشد با توجه به کهولت سن طاهرالقادری این احتمال وجود دارد که منهاج القرآن پس از وی به فعالیت خود پایان دهد این اصلاً اتفاق خوبی نیست. احساس می‌کنم که حزب پاکستان عوامی تحریک و منهاج القرآن کمی شخص گرا شده‌اند البته چهره‌های دیگری هم در مجموعه خودشان دارند مثلاً آقای خرم نواز گندم پور و آقای قاضی زاهد حسین همچنین فرزندان طاهرالقادری از چهره‌های بزرگ این جریان هستند جایگاه آن می‌تواند خوب باشد به شرط این که آن‌ها کاری را نیمه کاره رها نکنند چراکه به جایگاه این جریان ضربه می‌خورد.
وی افزود: آقای طاهرالقادری طرفداران بی‌شماری دارد و هنوز هم دارد. مدارس منهاج القرآن در بیش از ۱۵۰ کشور جهان شعبه دارد و آقای طاهرالقادری نیز ایده‌های خوب و کلانی در این حوزه داشته است. من به خاطر دارم که ایشان زمانی در پاکستان می‌گفت ما به چیزی شبیه انقلاب امام خمینی (ع) در پاکستان نیاز داریم، اما این ایده‌ها به پیگیری و کار گروهی نیاز دارد حتی ممکن است به چندین دهه مبارزه نیاز داشته باشد. آقای طاهرالقادری و مجموعه منهاج همیشه دوست داشتند با تمام جهان ارتباط داشته باشند و کم و بیش در حوزه حمایت از مردم فلسطین فعالیت داشته‌اند. اما خیلی در حوزه تحولات سیاسی بین‌المللی نقش آفرینی نمی‌کنند.